Dominique Butter werkt sinds een jaar als ZZP-er via Educto met onze partner Studieus. Ze geeft Shadow begeleiding aan kleuters en vindt daarin veel voldoening. In dit artikel neemt Dominique je mee op een werkdag als Shadow begeleider.
Als ik de klas binnenkom, snellen de kinderen enthousiast op me af. Ik krijg altijd een warm welkom! Ook Jamie is er bij. Ik begroet de kinderen en leg mijn hand op Jamies schouder: ‘Ha Jamie, wat fijn om je weer te zien.’ Hij kijkt me vrolijk aan, maar ik merk dat er veel onrust in zijn lijf zit. Hij reageert wat prikkelbaar op de kinderen om hem heen, dus dit lijkt me een goed moment om even de klas uit te gaan. ‘Ga je met me mee?’ vraag ik. Jamie knikt driftig en loopt al naar de deur. Ik voel zijn opluchting. Wat is het toch fijn om hem op zulke momenten te kunnen steunen. Jamie rent voor me uit naar het lokaal waar we rustig kunnen werken aan zijn emotieregulatie.
Schaduw in de klas
Bij Shadow begeleiding ondersteun je de leerling actief op het gebied van gedrag, sociale vaardigheden of emotieregulatie: je bent zijn of haar schaduw in de klas. Zo kun je als begeleider direct feedback geven en steun bieden. Meestal gaat het om een paar uur per week, bijvoorbeeld twee keer een uur. Dominique: ‘Ik help Jamie, en andere leerlingen, om te gaan met situaties die moeilijk voor hem zijn. Dat oefenen we samen in een veilige setting. Vervolgens ondersteun ik hem in de klas om dat wat hij geleerd heeft in de praktijk te brengen. Dat kost tijd. Maar als je de kleine stapjes in zijn proces ziet –bijvoorbeeld dat hij naar mij kijkt voor steun, in plaats van direct boos te worden-, dan maakt mijn begeleidershart echt een sprongetje.’
Naast het schaduwen in de klas, op het schoolplein en tijdens gymles, neemt Dominique de leerling dus ook regelmatig mee voor een individueel rust- en leermoment. De oefeningen koppelt ze zoveel mogelijk aan de dagelijkse praktijk. ‘Ik kijk per dag wat Jamie nodig heeft. Soms is dat gewoon even spelen of samen met letters oefenen. Als hij ontspannen is, probeer ik een situatie terug te halen die goed of juist wat minder fijn verliep, bijvoorbeeld bij gym of in de klas. Dan bespreken we dat, bijvoorbeeld hoe hij de volgende keer anders kan reageren. Andere keren schuift Jamie meteen aan tafel: ‘Wat gaan we vandaag doen?’
De afgelopen weken heeft Jamie de verschillende emoties leren herkennen op plaatjes. Vandaag pak ik de spiegel erbij. Jamie kijkt eerst even naar zichzelf en trekt een paar gekke bekken. Dan vraag ik hem: ‘Hoe voel je je nu?’ Hij houdt zijn hoofd een beetje schuin en staart een tijdje naar zijn spiegelbeeld. ‘Best wel blij,’ zegt hij. ‘Oké, en hoe ziet het eruit als je boos bent?’ Jamie fronst diep, perst zijn lippen op elkaar en balt zijn vuisten. ‘Kijk, daar zijn de boze wenkbrauwen en lippen,’ zeg ik. ‘Goed hoor. Weet je nog dat je vanochtend aan het voetballen was en het heel lang duurde voordat je de bal kreeg?’ Jamie knikt driftig. ‘Hoe voelde je je toen?’ Meteen buigt Jamie zijn hoofd een stukje naar voren en trekt een pruillip. Zijn ogen staan echt een beetje droevig.
Compassie naar het kind
Dominique -leerkracht en pedagoog- ontdekte Educto en zorgpartner Studieus toen ze op zoek ging naar een manier om werk te combineren met een gezin met twee jonge kinderen. ‘Het totale plaatje sprak me erg aan. Zij doen de werving en gaan langs scholen; ik kan kijken welke opdrachten bij mij passen. Maar Educto is gevestigd in Rotterdam, een heel eind bij mij vandaan. Na een kennismakingsgesprek met Educto kreeg ik inzicht in de opdrachten en al gauw kwamen er een aantal leuke opdrachten voorbij in mijn regio. Ik meldde me aan voor het begeleiden van een leerling in groep 5. Daarop volgde een leuk gesprek met mijn contactpersoon van Studieus en toen zij op mijn CV zag dat ik erg georiënteerd ben op het jonge kind, vroeg ze me voor Shadow begeleiding van twee kleuters. Ik heb me gauw ingeschreven als ZZP-er.’
Compassie naar het kind, oog hebben voor zijn behoeften, complimentjes geven bij de kleinste stappen in het proces: dat zijn volgens Dominique belangrijke vaardigheden als Shadow begeleider. ‘Ik denk dat je met warmte en compassie een goede basis kan leggen voor de vertrouwensband.’
Ik zit op een stoel naast het tafeltje van Jamie in de klas. Jamie loopt naar de kast om lijm te pakken en botst tegen een klasgenootje aan. Nog voor het klasgenootje kan reageren ontsnapt er een schreeuw uit Jamie’s keel en ik zie zijn spieren spannen. Twee stoelen vliegen door de lucht. Ik hurk naast Jamie en sla een arm om hem heen. ‘Word maar rustig,’ zeg ik zachtjes. ‘Ik zie dat je het niet fijn vindt wat er gebeurde.’ De tranen lopen over zijn gezicht terwijl hij zijn frustraties uit- met woorden, dit keer. ‘Weet je nog wat we nu kunnen doen? We tellen tot tien en halen rustig adem.’ Jamie doet met me mee en ik zie hem kalmeren. Nu is er ruimte om te praten. Samen nemen we de stappen door die hij met Kanjertraining geleerd heeft. Hij lijkt een stukje te groeien als hij zich herinnert wat hij kan doen in een situatie als deze.
Een prachtig groeiproces
Op dat soort momenten, wanneer Dominique Jamie voor haar ogen ziet groeien, voelt ze heel duidelijk: hierom doe ik dit werk. Ze ziet haar begeleiding als een manier om Jamie klaar te stomen voor de volgende stap, en vindt het fantastisch om daaraan bij te dragen. ‘Hij heeft nu alleen even een reminder nodig; hoe ga je ook alweer met boosheid om? Oogcontact of zijn naam noemen is meestal al voldoende voor dat stukje bewustwording. Dat is het mooiste wat je als begeleider kan hebben, dat de leerling jou bijna niet meer nodig heeft.’
*Jamie is een fictieve leerling, gebaseerd op de ervaringen van Dominique als shadow begeleider
