De kracht van NT2 begeleiding
seso taalontwikkeling groepsbegeleiding individuele-begeleiding po sbo nt2-seso
bv seso po individuele-begeleiding groepsbegeleiding nt2-seso
seso po individuele-begeleiding groepsbegeleiding nt2-seso
NT2 begeleiding geeft kinderen heel veel, vindt Imane Huartidi, logopedist en NT2 begeleider. Het vergroot de woordenschat, stimuleert de taalontwikkeling én maakt kinderen zelfverzekerder.
Twee ochtenden in de week werkt Imane als NT2 begeleider op een school in Rotterdam om meertalige kleuters te helpen bij het leren van de Nederlandse taal. ‘Inmiddels weten we dat meertaligheid heel gezond is voor het brein, en dat het regelmatig spreken van de moedertaal een goede basis legt voor het leren van een tweede taal. Maar veel kinderen hebben wel extra ondersteuning nodig om Nederlands te leren, zeker als hun ouders die taal zelf nog niet goed beheersen.’ Imane spreekt zelf naast Nederlands ook Engels, Arabisch en Berbers. Daarnaast is ze logopedist; de opdracht via Educto als NT2 begeleider sprak haar daarom meteen aan.
Imane ziet elke week twaalf groepjes van 4 of 5 leerlingen, ingedeeld op hun taalniveau. ‘Bij niveau 1 gaat het om kinderen die pas net in Nederland zijn en echt een basis nodig hebben, zodat ze de juf leren begrijpen wanneer zij zegt “hang je jas op” of “pak je spullen”. Deze kinderen zie ik twee keer per week. Kleuters op niveau 2 spreken al wel wat Nederlands, maar dat zijn vooral nog korte uitingen. Zij hebben extra begeleiding nodig voor het vergroten van de woordenschat, maar ook bij het gebruik van vervoegingen, voornaamwoorden – “dat is hem schaar” - of ontkenningen – “ik heb niet tas mee”-. Bij niveau 3 gaat het om kinderen die al een grotere woordenschat hebben en meekomen in de klas, maar bijvoorbeeld nog hulp kunnen gebruiken bij het maken van samengestelde zinnen – “ik lust geen pap, maar wel brood”. Het gaat dan ook om ontkenningen en tegenstellingen gebruiken of een kloppend verhaaltje vertellen.’
Imane maakt gebruik van de methodiek het Viertaktmodel, dat ze zelf kent uit de logopedie en dat ook op deze school wordt ingezet. Met deze intensieve vorm van woordenschatonderwijs vergroot ze in vier stappen de woordenschat van kinderen – zowel het aantal woorden als de kennis over die woorden. ‘Ik begin bij het voorbewerken: het thema “herfst” introduceren en de kennis activeren die ze al hebben over de herfst.’
Ik steek mijn hand naar voren, met daarin twee grote kastanjes. ‘Hoe heten deze bruine knikkers ook alweer?’ Ik zie de herkenning in de gezichtjes van de kinderen, maar ze komen niet op het woord. Brayon beweegt zijn lippen, zoekend naar de juiste klanken. Ik help hem: ‘bedoel je ka…?’ ‘Kastanje!’ roept hij uit. ‘Heel goed. Hebben jullie al kastanjes gezien?’ Selin knikt enthousiast, wijst naar buiten en zegt: ‘juf’. Ik help haar om het verhaal te vertellen. ‘Wat ging juf buiten doen?’ ‘Zoeken!’ ‘Zoeken naar de…?’ ‘Naar de kastanjes.’ ‘En ging juf helemaal alleen zoeken?’ Selin schudt haar hoofd. ‘Wij gingen samen zoeken. Naar de kastanjes en de bladden.’ ‘Bedoel je de bladeren van de boom?’ ‘Ja, de bladeren. Op het grond.’ ‘Dus jullie gingen bladeren zoeken die van de boom zijn gevallen, op de grond. En waar gingen jullie die bladeren en kastanjes zoeken?’ Brayon loopt naar het raam en wijst naar buiten. ‘Hier!’ ‘Op het pl…?’ Brayon knikt trots: ‘Op het plein.’
Daarna richt Imane zich meer op de inhoud, het “semantiseren”: ‘Wat is een kastanje precies? Wie eet eikels? Waarom vallen bladeren van de bomen? Zo gaan we dieper in op de definitie van herfst en de woorden die daarbij horen. Bij herfst hoort regen en dan krijg je plassen op de grond. Wat kunnen ze vertellen over plassen? Dat je daarin kunt springen. Dan vertel ik: springen is een werkwoord, dat kun je doen, wat kun je nog meer doen in de herfst?’
Na het verdiepen is de volgende stap het inslijten van de woorden. Herhalen is daar heel belangrijk voor. Dat doet Imane door aan te sluiten bij de thema’s die op school aan bod komen. De laatste stap van het model is controleren: welke kennis heeft een kind nu opgeslagen? ‘Aan het einde van een periode, bijvoorbeeld na het behandelen van het thema herfst, controleer ik wat ze echt beheersen en welke doelen we in die periode behaald hebben. Ik kom er ook altijd de volgende les al even op terug. “Vorige week hebben we het gehad over wat jullie wel en niet lekker vinden; wat vonden jullie vandaag niet lekker?” Dan begint de kennis weer omhoog te komen.’
Zo creëert Imane stap voor stap een mindmap in de hersenen van de kinderen: een netwerk van woorden, betekenissen en verbanden daartussen. Hoe sterker dat netwerk wordt, hoe groter de woordenschat en hoe makkelijker een kind die woorden in de praktijk kan gebruiken.
Met plezier komen de kinderen met haar oefenen in de gymzaal van school. Daar heeft ze alle ruimte om op een creatieve manier hun taalvaardigheid te verbeteren. ‘Ik kan het beweeglijk maken, door spulletjes te verstoppen waar de kinderen naar op zoek gaan en waar we samen over praten. Of ik pak een speelbak van school en vraag de kinderen wat erin zit en wat je ermee kunt doen. Regelmatig laat ik plaatjes of filmpjes zien, en liedjes doen wonderen bij kinderen. Een rollenspel is ook heel leuk om te doen, bijvoorbeeld bij het thema “dokter”, door kinderen naar elkaars hart te laten luisteren en ondertussen alles duidelijk te benoemen.’
Ouders vertellen Imane dat de kinderen vaak over haar lessen praten en deze niet willen missen. Zelf denkt Imane dat dit voor een deel komt omdat de kinderen zich echt even gezien en gehoord voelen. ‘Veel kinderen vinden het heel fijn om even de aandacht te hebben. Zeker voor kinderen die zich in de klas een beetje terugtrekken, betekenen zulke momenten van aandacht veel: “Ik mag bij Imane echt even mijn woord doen. Ik heb nu even een moment waarop ik iets mag vertellen en het geeft niet als ik dat niet zo goed durf of kan.” Hun zelfverzekerdheid groeit erdoor. Foutjes maken is niet erg. Dat leren ze van elkaar in groepsverband, en dat werkt door in de klas.’
Als ik met een groepje bij elkaar zit, klinkt in de verte de sirene van een ambulance. Het woord “sirene” is heel moeilijk voor kinderen. Gelukkig bestaat er een leuk liedje dat ze kan helpen. ‘Hé, ik hoor een sirene,’ zeg ik tegen de kinderen, ‘kennen jullie het liedje nog?’ Samen zingen we ‘sireeene aan, sireeene aan.’ Aan het einde van de les vraag ik wie er nog weet wat we zojuist voor geluid gehoord hadden. ‘Sirene!’ roepen ze allemaal.
Aan het einde van het schooljaar zien Imane, de leerkrachten en de intern begeleider heel duidelijk dat haar aanpak werkt: veel kinderen zijn een niveau opgeschoven. ‘Het geeft ontzettend veel voldoening om na een jaar te zien welke mijlpalen kinderen bereikt hebben. Maar ook tussentijds zie ik vaak al verschil. Zo was ik gisteren heel trots op een jongetje dat sinds kort hier op school zit en bij mij oefent op niveau 1. Tijdens de behandeling kwam er nog niet zoveel uit, maar gisteren hoorde ik hem op de gang ineens zeggen: “Die is van mij”. Dat doet me zoveel, om voor het eerst echt zijn stem te horen, en dan ook nog zo mooi gesproken!’
Als logopedist merkt Imane het ook op wanneer een leerling extra begeleiding nodig heeft, omdat een taalprobleem hardnekkig is: ‘Als een meisje bijvoorbeeld niet spreekt dan ben je gauw geneigd te denken dat ze je niet begrijpt. Soms merk ik dan tijdens de begeleiding dat ze me prima begrijpt, maar niet dúrft te praten omdat ze een klank heel lastig vindt.’ In dat geval is dagelijks herhaling nodig.
Sommige van de kinderen geeft Imane daarom ook logopedie buiten schooltijd. Dat doet ze online: een toegankelijke vorm van logopedie met als groot voordeel dat de ouders altijd bij de behandeling aanwezig zijn. De combinatie van haar eigen onderneming, DigiTaal Logopedie, met de begeleiding die ze via Educto op school geeft, bevalt Imane erg goed. Ze hoopt dat de subsidies blijven bestaan die scholen de ruimte geeft om NT2 begeleiding te bieden aan kinderen met een taalachterstand. ‘Ik merk dat het echt veel doet voor de kinderen. Het helpt ze niet alleen om mee te komen op school, maar ze krijgen er ook meer zelfvertrouwen door. Het zou echt een gemis zijn voor kinderen als ze die hulp niet meer konden krijgen.’
Ben jij benieuwd hoe jij, met onze ondersteuning, de woordenschat van meertalige leerlingen op jouw school kan verbeteren en de taalontwikkeling kan stimuleren? Onze experts van De Taalreis denken graag met je mee. Meer weten over onze aanpak met NT2? Klik hier. Wil je een hulpvraag indienen? Klik dan hier.
Brayon en Selin zijn fictieve leerlingen, gebaseerd op de ervaringen van Imane als NT2 begeleider.
