13.000 thuiszitters: Hoe krijg je hen terug in de klas?
Content specialist
Zet zich iedere dag 100% in om Educto in het zonnetje ☀️ te zetten.
Genieten van de feestdagen en uitkijken naar een nieuw jaar – maar niet voor iedereen
Terwijl de feestdagen op hun einde lopen, denken velen al aan het knallende vuurwerk en de oliebollen die klaarstaan voor oudejaarsavond. En ook de tweede helft van het schooljaar staat voor de deur. Althans, voor de meeste kinderen. Want wat als je niet naar school gaat en al een tijdje thuiszit? Voor hen is de start van 2025 niet zo vanzelfsprekend – en beslist geen frisse, nieuwe bladzijde.
In Nederland zijn er namelijk meer dan 13.000 jongeren die niet naar school gaan. Ze ervaren soms zoveel spanning en stressklachten dat opstaan en naar de les vertrekken onhaalbaar lijkt. Denk aan paniekaanvallen, hoofdpijn of misselijkheid vanwege pesterijen of angststoornissen. Zomaar terugkeren naar school vraagt dus om maatwerk, geduld en vooral begrip van de hele omgeving.
Onderzoeker en orthopedagoog Marije Brouwer-Borghuis maakt zich hard voor deze jongeren. Samen met haar collega’s publiceerde ze 14 praktische wegwijzers die kunnen helpen bij zogeheten ‘ernstige schoolweigering’ – dat is een stap verder dan alleen wat vaker spijbelen. De belangrijkste uitkomst: maatwerk. Elke jongere heeft een eigen verhaal, dus ook een unieke aanpak nodig.
Weten wat werkt
Wie meer wil lezen over onderzoek en effectieve interventies, kan terecht bij het project Weten wat werkt: op weg naar een roadmap voor interventies bij schoolweigering. Hier vind je een schat aan informatie over wat goed aansluit op de behoeften van thuiszitters.
Elke docent, mentor en ouder kan het verschil maken door vroegtijdig signalen te zien en er iets mee te doen. Hoor je dat een leerling vaak hoofdpijn heeft vlak voor een toets? Of komt een leerling structureel te laat, om maar niet in contact te komen met de drukte van school? Wees niet bang om het gesprek aan te gaan, ook als je niet direct een pasklare oplossing hebt.
Wees geïnteresseerd, stel open vragen en bied hulp. Je kunt verzuim immers beter voorkomen dan oplossen. En zit een leerling al langer thuis? Stuur een bericht, kaartje of mail. Gewoon om te laten weten: “We missen je, we denken aan je.” Het kan een wereld van verschil maken voor de jongere (en zijn of haar ouders).
Naar school gaan na weken of maanden afwezigheid, is een heuse drempel. Het is daarom cruciaal dat er goede afspraken en onderlinge samenwerking is tussen de jongere, ouders, school en eventuele hulpverleners.
De vertrouwenspersoon
Regel een vaste contactpersoon bij wie de leerling terechtkan als de spanning te groot wordt.Geen verrassingen
Plan de eerste periode zo dat de jongere niet onverwacht de beurt krijgt tijdens een pittige les, of direct vier toetsen moet maken.Vakken en toetsen
Kijk samen welke toetsen moeten worden ingehaald, en welke (gedeeltelijk) kunnen vervallen. Zo voelt de jongere zich niet ‘voor spek en bonen’ in de klas.
Soms lukt de terugkeer naar school niet in één keer. Of heeft een leerling extra begeleiding nodig voordat die de stap durft te zetten. Juist dan is contact houden zo belangrijk. Overweeg als school een ‘schoolaanwezigheidsteam’ in te stellen dat verzuim monitort en snel in actie kan komen. Een team dat meedenkt, naar ouders luistert en samen met hulpverleners bekijkt wat er nodig is.
Extra hulp nodig?
Er zijn specialisten die maatwerk bieden, bijvoorbeeld via een Thuiszitter op maat. Zij ondersteunen en begeleiden scholen, ouders en leerlingen om samen tot een passend traject te komen, zodat de stap naar school makkelijker wordt. Het gaat er niet om snel ‘een product te verkopen’, maar vooral om wat past bij de jongere. Zo’n persoonlijke ondersteuning kan net het verschil maken tussen thuisblijven en een succesvolle terugkeer in de klas.
"Iedere thuiszitter is er een te veel! Thuiszitten heeft immers veel impact op de leerling, het gezin en op het toekomstperspectief van de leerling"
De feestdagen en de jaarwisseling voelen voor veel kinderen als een frisse start. Maar voor wie thuiszit, is er geen magisch moment waarop alle spanning wegvalt. Toch kunnen we het verschil maken door goed samen te werken, te blijven communiceren en maatwerk te bieden. Wil je meer lezen of direct aan de slag? Kijk dan zeker eens naar de informatie van Brouwer-Borghuis en haar collega’s, of verdiep je in de onderzoeksresultaten die beschikbaar zijn.
Samen zorgen we ervoor dat 2025 ook voor thuiszitters een jaar wordt met nieuwe kansen. Laten we deze jongeren niet uit het oog verliezen, maar er juist voor hen zijn. Want ook al liggen de kerstdagen achter ons, een klein gebaar van warmte en aandacht kan iemands toekomstperspectief volledig veranderen.
