Lerarentekort treft vooral scholen met kwetsbare leerlingen
Content specialist
Zet zich iedere dag 100% in om Educto in het zonnetje ☀️ te zetten.
Het lerarentekort raakt vooral scholen met veel achterstandskinderen. Ondanks extra middelen lukt het niet om deze scholen van voldoende bevoegde leraren te voorzien. Dit vergroot ongelijkheid en vraagt om een landelijke herverdeling van personeel, extra beloning en betere randvoorwaarden zoals huisvesting en begeleiding.
Het onderwijs in Nederland staat onder druk. Niet alleen door een algemeen lerarentekort, maar vooral door scheefgroei: de grootste tekorten doen zich voor op scholen met de meest kwetsbare leerlingen. Dat blijkt uit recent onderzoek van Jonk en De Wolf (2025). Terwijl deze scholen extra financiering ontvangen, slagen ze er steeds minder in om voldoende bevoegde leraren aan zich te binden.
Basisscholen met veel leerlingen in een kwetsbare thuissituatie – bijvoorbeeld door laagopgeleide ouders, armoede of migratieachtergrond – krijgen extra middelen via het achterstandenbeleid. De bedoeling: kleinere klassen, meer tijd en aandacht, en ondersteuning op maat. Maar wat blijkt? Sinds 2016 is de verhouding tussen het aantal leerlingen en bevoegde leraren (de leerling/leraar-ratio) op deze scholen juist verslechterd.
Vooral in de vijf grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Almere) is dit probleem zichtbaar. Extra budget werd daar vaak ingezet voor onderwijsassistenten, in plaats van bevoegde leerkrachten. Het onderzoek laat zien dat het aandeel onderwijzend personeel op deze scholen structureel is afgenomen.
Een goede leraar maakt het verschil. Niet alleen in kennisoverdracht, maar ook in structuur, veiligheid en motivatie. Het vervangen van leraren door ondersteunend personeel – hoe waardevol zij ook zijn – kan dat gat niet volledig dichten. Zeker niet voor leerlingen die juist extra ondersteuning nodig hebben om gelijke kansen te krijgen.
De keuze waar veel scholen nu voor staan is onwenselijk: grotere klassen, meer werkdruk, of onbevoegden voor de klas. Dit vergroot de kans op uitval onder leraren en doet het risico op onderwijsachterstanden verder toenemen.
Hoe kunnen we dit tij keren? Jonk en De Wolf pleiten, net als Van Wickeren et al., voor een landelijke herverdeling van leraren. Niet door verplichtingen, maar door gerichte stimulansen:
Financiële prikkels: Leraren op scholen met een hoog schoolgewicht een hoger salaris bieden.
Huisvesting: Voorrang geven aan leraren bij woningtoewijzing in grote steden.
Sterk leiderschap: Investeren in krachtige schoolleiders die teams kunnen opbouwen en behouden.
Goede begeleiding: Mentoren voor starters, extra handen in de klas en kleinere groepen om werkdruk te verlagen.
Onderwijskwaliteit mag geen kwestie zijn van postcode of toeval. Als leerlingen op scholen met een hoog schoolgewicht structureel minder toegang hebben tot bevoegde leraren, dan is dat geen lokaal probleem, maar een landelijk signaal. Juist deze scholen vormen de sleutel tot gelijke kansen. En die sleutel verdienen we met elkaar te dragen.
Bron:
Jonk, A. & De Wolf, I. (2025). Lerarentekort vooral bij scholen met veel achterstandskinderen. ESB, 24 juli 2025. Lees het volledige artikel op esb.nu
